Niderlandy - tak były i nadal czasem są określane trzy kraje: Belgia, Luksemburg i Holandia. Granice tych państw do roku 1830 ulegały na skutek bitew, traktatów i sojuszy ciągłym zmianom. Podczas kongresu wiedeńskiego utworzono Królestwo Zjednoczonych Niderlandów, którego pierwszym królem został Wilhelm I. W 1830 w wyniku rewolucji od Królestwa oderwały się południowe Niderlandy czyli dzisiejsza Belgia - pierwszym królem niepodległej Belgii został Leopold I. W 1867 niepodległość uzyskało Wielkie Księstwo Luksemburga ( do 1890 roku pozostawało związane z Holandią unią personalną).
W samej Belgii też jednak nie brak podziałów. Jest to bowiem kraj dwujęzyczny. W 1980 roku podzielono kraj na 3 regiony: francuskojęzyczny, flamandzkojęzyczny oraz dwujęzyczny, obejmujący Brukselę. Podziały i napięcia pomiędzy Walonami ( francuskojęzyczni; historycznie krajowa potęga przemysłu ciężkiego) i Flamandami ( flamandzkojęzyczni; obecnie coraz bardziej zamożni i wpływowi) mocno zaznaczyły się w okresie powojennym. Dość powiedzieć, że obecnie mowy w parlamencie muszą być wygłaszane w dwóch językach. Nawet w dwujęzycznej Brukseli podział językowy zdaje się funkcjonować - poznani Belgowie opowiadają, że załatwiając sprawy w dzielnicy zdominowanej przez ludność flamandzką, posługują się językiem flamandzkim, gdyż w przeciwnym wypadku mają małe szanse na pozytywne załatwienie jakiejkolwiek sprawy.
Śledzę ostatnio różne dynastie - w historii belgijskiej też zapisały się zadziwiające epizody. Król Baudouin I ( za jego panowania doszło do dekolonizacji Konga - 1960 "Rok Afryki" -, w którego historii okrucieństwo Belgów-kolonizatorów zapisało się trwale vide "King Leopold's Ghost" by Adam Hochschild) abdykował w 1990 roku na dwa dni, gdyż w zgodzie ze swoim sumieniem nie mógł podpisać ustawy liberalizującej zasady przerywania ciąży. Podpisali ją zastępujący go członkowie rządu.
Kolejny wątek, który będzie towarzyszył mi w podróży po Belgii to malarstwo flamandzkich prymitywistów. We Flandrii w średniowieczu działało jedno z najpotężniejszych środowisk artystycznych. Jan van Eyck (1385-1441) - uważany za twórcę malarstwa flamandzkiego, ojciec malarstwa olejnego, Van der Goes ( zm. 1482), Rogier van der Weyden ( 1400- 1464) - oficjalny malarz Brukseli, Hans Memling (1435 - 1494), czy Hieronim Bosch ( 1450 - 1516) to tylko ci najbardziej znani.
Coraz rzadziej zaglądam do muzeów, ale w Brugii skusiłem się na wizytę w Groeninge Museum i Madonnę kanonika van der Paele van Eycka przez dobre kilkanaście minut kontemplowałem - w kontemplacji pomagała świadomość, że za oknem pada deszcz i nie ma się gdzie spieszyć:-)
Piwo - nie ma Belgii bez piwa; trudno jest tu zamówić po prostu piwo; to kraj, w którym warzy się wiele gatunków piwa - ile? ktoś w Belgii mówi mi, że około dwóch tysięcy. Trudno uwierzyć, jeszcze trudniej sprawdzić; dla mnie pub z 350 gatunkami był zupełności wystarczający, a uczta przednia!
Oczywiste jest, że trochę się do tej uczty przygotowałem. Zanim jeszcze przystąpiłem do lektur wiedziałem przecież,że
lager to piwo dolnej fermentacji, a
ale to piwo górnej fermentacji; pamiętałem też trochę z muzeum Guinnessa w Dublinie; ale czy do prawdziwej uczty można się przygotować?
Przeczytałem wprawdzie o głównych rodzajach belgijskiego piwa, a zatem o lambic o smaku wina, do którego czasem dodawane są owoce w całości, o jasnych piwach pszenicznych tzw. białych, o wytrawnych piwach czerwonych i brązowych, o mocnym
ale produkowanym w klasztorze trapistów, a nawet piwach złocistych. Wszystko to jednak na nic, gdy w grę wchodzi degustacja, tam dopiero zaczyna się prawdziwa uczta.
Tym sposobem od ogólnych uwag o Belgii dochodzimy do przygód i doświadczeń osobistych. Moja krótka wyprawa po Belgii wiodła przez Brugię, Leuven i Brukselę. Przylot do Charleroi i pierwsza myśl: wieczorem będę się rozkoszował Leonidasami, a później piwem!
Brugia mnie uwiodła. Jest to przepiękne, poprzecinane dziesiątkami kanałów, średniowieczne miasteczko. Latem pewnie nieznośne z powodu setek tysięcy turystów, zimą zaś wygląda bajkowo. Inny świat, spokój, cisza, wąskie uliczki i prawie wymarłe miasteczko. Jedyna rzecz, która mi się tam nie podobała to ... samochody, bez nich byłoby to miasteczko z wyobraźni. Dorożki wprawdzie wciąż na głównym placu stoją, ale tuż obok znajdują się dziesiątki samochodów, które psują krajobraz.
William Wordsworth przejeżdżając przez Brugię w 1820 roku stwierdził, że jest to miejsce w którym odkrył
"większy spokój niż na pustyni"; choć wspomniane samochody psują trochę atmosferę to nadal w styczniu rankiem lub wieczorem człowiek czuje się tak, jakby czas zatrzymał się dwieście lat temu.
Po Brugii spaceruję, wracam kilkakrotnie do tych samych miejsc i zachwycam się niezwykłym klimatem tego miejsca. Tu też próbuję belgijskich frytek z majonezem - są doskonałe, zupełnie inne niż te, które zwykliśmy jeść w naszych fast foodach. Decyzja o posilaniu się frytkami ( w towarzystwie miłej podróżniczki poznanej na wąskiej uliczce) w Brugii okazała się słuszna, bo te kupione w Brukseli były już typowo fast foodowe, jeśli tak można rzec.
Brugia to także słynne koronki. Okna wystaw sklepowych kuszą nawet niezainteresowanych; ceny przystępne, ale....w czasie rozmowy z sprzedawcą w jednym ze sklepów okazuje się, że większość z nich to...koronki "made in China". Te prawdziwie, belgijskie, wykonywane już tylko przez nielicznych, są drogie i stanowią niewielką część asortymentu. Jeśli jednak ktoś lubi jakość i ma trochę zbędnych euro, to może nie tylko w rzeczonym sklepie kupić koronki, ale także gobeliny - dla wtajemniczonych sklep posiada w ofercie te wyceniane na kilkanaście tysięcy euro, a w piwnicy nawet droższe.Obsługa na najwyższym poziomie więc otrzymałem szybki kurs wiedzy o koronkach w gratisie - cóż tak miłej obsłudze trudno było odmówić słuchania z zainteresowaniem....
Brugia to miejsce, gdzie próbuję dwóch pierwszych piw w Belgii. Pierwsza refleksja - sposób serwowania. Każdy rodzaj piwa podawany jest w szklanicy o indywidualnym kształcie. Często szklanica ta to puchar czy kielich do szampana. Refleksja druga serwowane porcje są znacznie mniejsze niż te w Polsce więc ...można spróbować wielu piw.
Po Brugii czas na Leuven i odwiedziny kumpla, któremu od zawsze wróżę karierę naukową - jest na dobrej drodze i pewnie wkrótce dowiem się, że wykłada w Oxfordzie. Skoro przyszło mi być goszczonym przez naukowca, to i do piwa należało podejść w sposób naukowy. Nie tylko więc odwiedziliśmy kilka pubów, ale zostałem też zapoznany z procesem produkcji piwa. Można więc rzec, że wycieczce towarzyszyło przesłanie żartobliwej rzeźby Font Sapienza - rzeźba studenta czytającego książkę, z której tryska strumień....
Cóż to jest piwo? Odpowiadam "przyjaciel mężczyzny?", nie, piwo jest to, w dużym uproszczeniu "płyn w którym drożdże zamieniły syrop przygotowany ze słodu w alkohol"'. Potem tłumaczono mi z dużą cierpliwością czym jest brzeczka; jak robi się piwa bursztynowe, a jak owocowe; następnie czas na degustację: na piwa ciemne się nie decyduję, testujemy więc jasne, bursztynowe i owocowe.
Pierwsze pite w Leuven przy pizzy to piwo jasne Stella Artois - nic specjalnego; ale już w drugim pubie kosztuję piwa bursztynowego, bodaj Barbach ( z każdym kielichem piwa coraz trudniej było mi pamiętać co piłem); miejsce trzecie to pub, w którym zamawianie rozpoczynamy od przejrzenia katalogu. Piszę katalogu, bo jeśli w ofercie jest 350 piw - dokładnie opisanych ( jaki jest smak, z czego jest robione, jaka fermentacja, jak powinno być serwowane oraz zdjęcie szklanki/kieliszka odpowiedniego do tego rodzaju trunku), to chyba jest to coś więcej niż karta:-) W miejscu tym piję wyśmienite piwo owocowe - mocno wiśniowe; 10% w tym piwie to wiśnie; ale jeśli ktoś sądziłby, że można ten napój pić jak sok, niech zważy, że moc tego piwa to 8%, czyli to taki sok, po którym trudno wstać:-) Próbuję tamże jeszcze jakiegoś bursztynowego, ale jego nazwy nie pamiętam.
W kolejnym miejscu, bodaj barze filozofów, czas na rekomendowane przez Kubę piwo Kwak - serwowane w klepsydrze na drewnianej podstawce - sposób serwowania ciekawy, a smak wyśmienity - wspaniałe flandryjskie
ale o bursztynowej barwie, słodzone niewielką ilością cukru, główny produkt browaru Bosteels. Dyskusja dot. świata nauki i dyscyplin naukowych była długa; dokładnego przebiegu już nie pamiętam, wiem jednak, że kiedy piwo już dobrze w głowie szumiało osiągnęliśmy jakieś porozumienie.
Zostając przy piwach - w Brukseli piwo zamieniłem na wino, ale zanim to uczyniłem miałem niewątpliwą przyjemność napić się piwa Julius Hoegaarden - warzone na bazie pszenicy i słodowego jęczmienia - wyśmienite!
Jeśli ktoś nie lubi piwa, powinien pojechać do Belgii, bo tam z pewnością znajdzie takie, które polubi.
A jakie wnioski na polskie życie? Stałem się fanem piwa i nieśmiałą sugestię czynię do szanownego kolegi - właściciela super mercedesa, by wybierając przechadzkę zmienił trasę, która prowadzi go w odwiedziny w me skromne progi i nie wspomagał już dłużej sklepu, w którym nigdy paragonu nie dają. Lepiej wybrać alternatywną drogę prowadzącą przez Almę - wówczas, korzystając z bogatej oferty piw tego sklepu, znowu będzie można poczuć się jak w Belgii. Ja też obiecuję czasem ten przybytek pod kątem piw odwiedzać!
Leuven to jednak nie tylko wycieczki po pubach. Leuven to siedziba najstarszego belgijskiego uniwersytetu (zał. w 1425 roku) - tu pracował choćby Erazm z Rotterdamu; tak wielu historii nasłuchałem się o tym mieście, że przyjechałem z określonym wyobrażeniem. Zostało ono zweryfikowane, trudno powiedzieć czy na plus czy na minus - moje wyobrażenie było jak najbardziej pozytywne, rzeczywistość też okazała się piękna choć inna.
Pierwsze wrażenie po Brugii było takie,że Leuven żyje i jest nowoczesne. Później dane było mi odkryć także jego mniej nowoczesne skarby, Stadhuis czyli piękny ratusz, St Pieterskerk czyli późnogotycki kościół św. Piotra oraz wspaniały plan Oude Markt. Dzięki swemu niezastąpionemu przewodnikowi odwiedzam także bibliotekę uniwersytecką, która robi na mnie duże wrażenie. Następny dzień to spacer po Groot Begiijnhof - skupisku prostych, XVI - wiecznych domów, w których kiedyś mieszkały beginki; obecnie zaś mieszkają w studenci.
Następny przystanek mojej podróży to Bruksela. Tu nie zatrzymam się we wcześniej zarezerwowanym miejscu, ani nie będę też goszczony przez kumpla; zatrzymam się u osoby, której nigdy wcześniej na oczy nie spotkałem. Trafić jednak lepiej nie mogłem. Mój host okazał się przesympatycznym człowiekiem o ogromnej wiedzy; co więcej zaś człowiekiem ogromnej gościnności. Nim się obejrzałem na stole pojawiły się przeróżne, wykwintne przystawki - glony różniste, ale smaczne; a po chwili mule; na koniec pyszny deser; wszystko przy akompaniamencie wina, muzyki z winylowej płyty i podróżniczych opowieści i gości, którzy przychodzili i wychodzili.
O północy zaś rozpoczęliśmy tour po Brukseli. Zwiedzanie stolicy Belgii rozpocząłem więc nie tylko w nocy, ale też od miejsc, które zwykle ludzie oglądają w drugim, albo czwartym dniu swego pobytu. Zobaczyłem więc pozostałości średniowiecznych murów miejskich, dzielnicę Ixelles oraz St Gilles; liczne przykłady secesyjnej architektury, w tym dom Victora Hordy; a nawet położoną na przedmieściach Brukseli królewską rezydencję; Przyznaję, że architektoniczne fanaberie Leopolda II - Pavilon Chinois ( replika chińskiego pawilonu z Wystawy Światowej w Paryżu w 1900), Tour Japonaise, przypominający pagodę, wywarły na mnie ogromne wrażenie i Azji w mej pamięci odświeżyły; kolejnym punktem było Heysel i Atomium - ogromny model cząsteczki ( powiększony 165 mld razy), zbudowany na Wystawę Światową w 1958 roku; potem obejrzeliśmy Parc des Expositions i Stade de Roi Baudouin; po powrocie zaś do centrum Brukseli jeszcze katedrę i różne secesyjne budynki, a także miejsca, gdzie bawi się złota młodzież.
Wrócić mi jednak wypad jeszcze na chwilę do Laeken, a dokładnie na cmentarz....Po cóż jechać w nocy na cmentarz? Czy o sensie i bezsensie życia nie można rozważać na jakimś bliżej położonym cmentarzu ( jeśli już ktoś koniecznie potrzebuje do tego typu rozważań cmentarza). Przyznaję,że byłem trochę zaskoczony tym, że jedziemy na cmentarz...wychodzimy z samochodu i mym oczom pokazuje się nie kto inny jak.....Myśliciel.Oryginał jest oczywiście w Muzeum Rodina w Paryżu, ale ponad dwadzieścia pełnowymiarowych odlewów rozsianych jest po świecie. Jeden z nich znajduje się na przedmieściach Brukseli!
Następny dzień to lekkie śniadanie, wizyta na basenie ( w zdrowym ciele, zdrowy duch) i zwiedzanie Parc du Cinquantenaire, dzielnicy instytucji europejskich, ale i zachodniej części St Gilles - dosyć ponurej, zamieszkanej przez imigrantów. To zaś co, turysta zwykle ogląda na początku czyli Grande Place ( jeden z najlepiej zachowanych w Europie gotycko - barokowych placów) czy rozczarowujący Manneken Pis oglądam na końcu. Niestety zabrakło czasu na Muzeum Magritte'a.
Moja wizyta w Belgii to także słuchanie historii o przygodach Tintina, poznawanie życia Belgów, kombinowanie jak dotrzeć na samolot, gdy nie działa metro i wiele innych historyjek, których ta, już i tak przydługa relacja nie zniesie.
Czuję, że za krótko byłem w Belgii i z przyjemnością tam wrócę - choćby na festiwal piwa!:-)
